Przez lata standardem było poszukiwanie "Kierownika", "Informatyka" czy "Telemarketera". Później nadeszła era "ukośników" (Specjalista/tka). Dziś rynek pracy idzie o krok dalej. Firmy coraz częściej rezygnują z nazw osobowych na rzecz określania funkcji i ról. Dlaczego? Bo talent nie ma płci, a język polski w ogłoszeniach przestaje być męskocentryczny.
Jeszcze dekadę temu ogłoszenie o treści "Zatrudnię agresywnego sprzedawcę" nikogo nie dziwiło. Dziś taki nagłówek to rekrutacyjne samobójstwo. Nie chodzi tu wyłącznie o poprawność polityczną, ale o twardą matematykę. Badania pokazują, że kobiety rzadziej aplikują na oferty napisane w rodzaju męskim lub zawierające słownictwo kojarzone ze stereotypową męską rywalizacją.
W odpowiedzi na te zmiany, HR-owcy przepisują słowniki. Znika "Telemarketer" i "Telemarketerka". W ich miejsce pojawia się "Osoba ds. kontaktu z klientem" lub neutralne "Wsparcie sprzedaży telefonicznej".
To nie feminatywy, to inkluzywność
Choć debata publiczna w Polsce często skupia się na końcówkach (psycholog vs. psycholożka), w profesjonalnych ogłoszeniach o pracę wygrywa trzecia droga: język neutralny płciowo.
Zamiast głowić się, jak odmienić nazwę stanowiska, pracodawcy skupiają się na tym, co jest do zrobienia. To podejście, znane jako role-based lub function-based description.
Zamiast: programista Java (sugeruje mężczyznę)
Widzimy: osoba programująca w Java lub po prostu Java Development (ucieczka w angielski, który nie posiada rodzaju gramatycznego, jest częstym zabiegiem).
Zmiana ta jest ukłonem nie tylko w stronę kobiet, ale także osób niebinarnych oraz młodego pokolenia Z, dla którego inkluzywność jest jednym z kluczowych czynników wyboru pracodawcy.
Pułapka "Telemarketera"
Wróćmy do przykładu ze wstępu. Dlaczego słowa takie jak "Telemarketer" znikają?
Skojarzenia: nazwa ta obrosła negatywnymi stereotypami z lat 90.
Ograniczenie: sugeruje konkretną osobę, a nie zestaw umiejętności.
Nowoczesne ogłoszenie stawia na opis roli. Zamiast szukać tożsamości ("Kim jesteś?"), szuka kompetencji ("Co potrafisz?"). Dlatego w portalach ogłoszeniowych coraz częściej widzimy nagłówki typu:
- Stanowisko: Obsługa klienta kluczowego
- Rola: Specjalista ds. telesprzedaży (gdzie słowo "Specjalista" traktowane jest coraz częściej jako nazwa stopnia w hierarchii, a nie określenie osoby, choć trend "Osoba ekspercka" również zyskuje na sile).
Prawo i algorytmy po stronie zmian
Za zmianą języka stoi również pragmatyzm prawny. Kodeks pracy jasno zakazuje dyskryminacji w procesie rekrutacji (również ze względu na płeć). Ogłoszenie sugerujące preferencję jednej płci może narazić pracodawcę na zarzut naruszenia zasad równego traktowania.
Co więcej, neutralność sprzyja algorytmom. Nowoczesne systemy ATS (Applicant Tracking Systems) coraz częściej są kalibrowane tak, by wyłapywać kompetencje (skills-based hiring). Opisanie stanowiska jako "Zarządzanie projektami" zamiast "Kierownik projektu" pozwala systemom i kandydatom skupić się na istocie pracy.
Jak pisać, żeby nikogo nie wykluczyć? (Ściąga dla rekrutera)
Chcesz, aby Twoje ogłoszenie przyciągnęło najlepszych kandydatów, niezależnie od płci? Oto jak zamienić stare formy na standard neutralny:
| Tradycyjna nazwa (Rodzaj męski) | Nowy standard (Forma neutralna / Opis funkcji) |
|---|---|
| Sprzedawca | Osoba wspierająca sprzedaż / Doradztwo zakupowe |
| Kasjer | Obsługa stanowiska kasowego / Osoba realizująca transakcje |
| Doradca Klienta | Wsparcie klienta w procesie zakupowym / Osoba doradzająca klientom |
| Konsultant Infolinii / Telemarketer | Telefoniczna obsługa klienta / Osoba ds. kontaktu zdalnego |
| Kierownik Sklepu | Zarządzanie salonem sprzedaży / Osoba prowadząca sklep |
| Opiekun Klienta (Account Manager) | Zarządzanie relacjami z kluczowymi klientami / Osoba opiekująca się portfelem kontrahentów |
| Recepcjonista | Koordynacja recepcji / Obsługa gości w recepcji |
| Kelner | Obsługa gości restauracyjnych / Serwis kelnerski |
| Barman | Przygotowywanie napojów i obsługa baru |
| Kurier / Dostawca | Realizacja dostaw do klienta / Osoba dostarczająca przesyłki |
| Specjalista ds. reklamacji | Obsługa procesów reklamacyjnych / Osoba rozpatrująca zgłoszenia |
| Windykator | Monitorowanie należności / Osoba ds. windykacji należności |
| Przedstawiciel Handlowy | Rozwój rynku i relacji biznesowych / Reprezentacja handlowa w terenie |
| Rejestrator Medyczny | Koordynacja wizyt pacjentów / Obsługa rejestracji medycznej |
| Helpdesk / Serwisant IT | Wsparcie techniczne użytkownika / Pomoc techniczna pierwszej linii |
| Hostess / Host | Obsługa eventów / Osoba witająca gości |
Przyszłość jest bezrodzajowa
Czy tradycyjne nazwy stanowisk znikną całkowicie? W mowie potocznej pewnie nieprędko. Jednak w oficjalnej komunikacji biznesowej, w kontraktach i ogłoszeniach o pracę, forma "osoba +" lub nazwa funkcji staje się nowym standardem profesjonalizmu.
Pracodawcy, którzy to zrozumieją, zyskują podwójnie: unikają wpadek wizerunkowych i – co ważniejsze – otwierają się na szerszą pulę talentów, które wcześniej mogły poczuć się niezaproszone.
