Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK[1]) podsumował swoją działalność w 2024 roku. W minionych dwunastu miesiącach Prezes UOKiK wydał ponad 750 decyzji, z czego znacząca część dotyczyła ochrony konkurencji i interesów konsumentów. Nałożone kary finansowe wyniosły łącznie ponad 937 mln zł. Oprócz działań kontrolnych i nakładania sankcji, Urząd podjął szereg inicjatyw mających na celu edukację i poprawę sytuacji konsumentów oraz przedsiębiorców w Polsce.
Rekordowe kary dla przedsiębiorców
W zakresie ochrony konkurencji Prezes UOKiK wszczął 26 postępowań dotyczących praktyk ograniczających konkurencję. Wydano 13 decyzji, w tym 11 dotyczących niedozwolonych porozumień, a 2 nadużywania pozycji dominującej. Najwyższą karę nałożono na spółkę KIA Polska i jej dealerów, którzy przez osiem lat stosowali zmowę cenową i ograniczali swobodę wyboru konsumentów. Sankcja wyniosła niemal 408 mln zł. Podobne praktyki miały miejsce na rynku samochodów ciężarowych, gdzie koncern Iveco Poland i jego dystrybutorzy podzielili między siebie obszary sprzedaży, co skutkowało karami przekraczającymi 241 mln zł.
Ochrona praw konsumentów
UOKiK zintensyfikował działania związane z ochroną zbiorowych interesów konsumentów. Wszczęto 41 postępowań oraz 128 postępowań wyjaśniających, wydano 70 decyzji, a łączne sankcje wyniosły niemal 263 mln zł.
Najwyższą karę nałożono na spółkę PayPal Europe, której regulamin zawierał nieprecyzyjne zapisy pozwalające na arbitralne blokowanie środków użytkowników. Konsumenci nie mieli możliwości realnej obrony przed takimi działaniami, co spotkało się z reakcją UOKiK i sankcją przekraczającą 106 mln zł.
Nieprawidłowości wykryto również w branży telekomunikacyjnej. Spółka Vectra otrzymała ponad 68 mln zł kary za stosowanie klauzul pozwalających na jednostronne podwyższanie opłat. Prowadzono także postępowania wobec Multimedia Polska, P4, CANAL+ i T-Mobile, które mogły nieuczciwie prezentować ceny swoich usług.
Sprawy związane z nieuczciwymi praktykami dotyczyły także e-commerce. Amazon został ukarany karą 32 mln zł za wprowadzanie klientów w błąd w zakresie dostępności produktów i terminów dostaw.
Bezpieczeństwo produktów i inspekcja handlowa
Inspekcja Handlowa przeprowadziła w 2024 roku ponad 14,5 tys. kontroli, badając zarówno bezpieczeństwo produktów, jak i obowiązki informacyjne sprzedawców. Szczególnie skontrolowano produkty dla dzieci – hulajnogi, wózki dziecięce oraz zabawki. W laboratoriach UOKiK zbadano łącznie 1935 próbek, analizując ponad 19,5 tys. parametrów.
Nowe przepisy i wytyczne dla konsumentów
W 2024 roku rozpoczęto prace nad nowelizacją ustawy o kredycie konsumenckim, mającą wprowadzić nowe obowiązki informacyjne dla kredytodawców i uregulować reklamy kredytów. Ponadto, na mocy nowych przepisów, platformy zakupowe online zostały zobowiązane do monitorowania ofert i usuwania niebezpiecznych produktów.
UOKiK przygotował również wytyczne dla dostawców usług płatniczych, mające na celu poprawę bezpieczeństwa transakcji internetowych. Wspólnie z Komisją Nadzoru Finansowego opracowano listę czynników ryzyka i zaleceń, które ograniczą liczbę oszustw finansowych.
Międzynarodowa współpraca i edukacja konsumentów
UOKiK aktywnie uczestniczył w inicjatywach międzynarodowych. Prezes Urzędu został wybrany na członka Komitetu Konkurencji OECD, co świadczy o wysokiej pozycji Polski w globalnych działaniach na rzecz ochrony konkurencji. Ponadto, Urząd przewodniczył Międzynarodowej Sieci Ochrony Konsumentów (ICPEN) i organizował konferencje w Warszawie i Gdańsku.
W ramach edukacji konsumenckiej UOKiK przeprowadził kampanie społeczne, m.in. „Sprawdź, czy Cię stać!” i „Inwestujesz? Daj sobie czas. Sprawdzaj, czytaj, pytaj!”. W mediach społecznościowych posty Urzędu osiągnęły milion wyświetleń, a oficjalne serwisy UOKiK miały ponad 12 mln odsłon.
Podsumowanie
Rok 2024 był okresem intensywnych działań UOKiK na rzecz ochrony praw konsumentów i zapewnienia uczciwej konkurencji na rynku. Rekordowe kary, kontrole, działania legislacyjne i edukacyjne pokazują, że Urząd skutecznie reaguje na zagrożenia, chroniąc konsumentów przed nieuczciwymi praktykami. Wprowadzone zmiany i opracowane wytyczne będą miały długofalowy wpływ na rynek, zwiększając jego transparentność i bezpieczeństwo.
