Urząd Ochrony Danych Osobowych (UODO) przypomina prokuraturze o obowiązujących przepisach dotyczących przetwarzania danych osobowych pacjentów. W związku ze sprawą ginekolożki ze Szczecina, w której prokuratura zatrzymała dokumentację medyczną wszystkich jej pacjentek, Prezes UODO Mirosław Wróblewski skierował pismo do Prokuratora Krajowego Dariusza Korneluka, podkreślając nielegalność takich działań.
Nielegalne przetwarzanie danych pacjentów
Sprawa dotyczy postępowania Prokuratury Regionalnej w Szczecinie, która 9 stycznia 2023 roku zatrzymała całą dokumentację medyczną pacjentek lekarki. Choć śledztwo obejmowało jedynie jedną pacjentkę, prokuratura zabezpieczyła dane wszystkich kobiet pod jej opieką. W późniejszym postępowaniu akt oskarżenia wobec lekarki opierał się na informacjach pozyskanych z tych dokumentów.
Prezes UODO jednoznacznie wskazuje, że prokuratura nie miała podstawy prawnej do przetwarzania tak szerokiego zakresu danych medycznych. Przypomniał, że dane dotyczące zdrowia są szczególnie chronione zarówno na gruncie polskiego prawa, jak i międzynarodowych regulacji dotyczących ochrony prywatności.
Przepisy jasno określają zasady
W swoim piśmie Prezes UODO przywołał konkretne przepisy ustawy o ochronie danych osobowych przetwarzanych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości. Zgodnie z nimi:
- Przetwarzanie danych osobowych jest możliwe tylko wtedy, gdy jest niezbędne dla realizacji uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa (art. 13 ustawy).
- Dane osobowe szczególnych kategorii, w tym dotyczące zdrowia, mogą być przetwarzane jedynie w określonych przypadkach, np. gdy przepis prawa wyraźnie na to zezwala lub gdy jest to konieczne dla ochrony życia lub zdrowia osoby, której dane dotyczą (art. 14 ustawy).
- Nieuprawnione przetwarzanie danych osobowych podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch (art. 54 ust. 1 ustawy).
Dodatkowo UODO zwraca uwagę na konstytucyjne gwarancje ochrony prywatności, zapisane w art. 47 Konstytucji RP. Zdaniem urzędu zatrzymanie dokumentacji wszystkich pacjentek bez wyraźnej podstawy prawnej narusza te przepisy.
Apel do Prokuratora Krajowego
W świetle powyższych przepisów UODO zaapelował do Prokuratora Krajowego o zwrócenie uwagi jednostkom organizacyjnym prokuratury, aby przestrzegały zasad ochrony danych osobowych. Przetwarzanie danych pacjentek bez wyraźnej podstawy prawnej jest bowiem nie tylko sprzeczne z ustawą o ochronie danych osobowych, ale może również prowadzić do konsekwencji prawnych dla organów ścigania.
Konsekwencje dla systemu prawnego
Interwencja UODO w tej sprawie podkreśla istotę ochrony prywatności pacjentów oraz konieczność stosowania prawa przez organy ścigania. Sprawa ginekolożki ze Szczecina stanowi precedensowy przykład, który może wpłynąć na przyszłe praktyki prokuratury w zakresie przetwarzania danych medycznych. UODO jasno wskazuje, że bezprawne gromadzenie i wykorzystywanie takich danych podważa zaufanie obywateli do systemu sprawiedliwości oraz narusza fundamentalne prawa jednostki.
Podsumowując, UODO w swoim stanowisku jednoznacznie wskazuje na naruszenie przepisów i apeluje o przestrzeganie zasad ochrony danych osobowych, szczególnie tych dotyczących zdrowia. Prokuratura, podejmując działania śledcze, musi przestrzegać obowiązujących norm prawnych, aby nie naruszać praw obywateli.
