Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO), Mirosław Wróblewski, wyraził to stanowisko w liście do ministra ds. Unii Europejskiej Adama Szłapki.
Tło sprawy
TSUE w dniu 21 marca 2024 r. wydał wyrok w sprawie C-61/22 Landeshauptstadt Wiesbaden dotyczący obowiązku umieszczania i przechowywania odcisków palców w dowodach osobistych. Trybunał unieważnił unijne rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/1157 z 20 czerwca 2019 r., które miało na celu poprawę zabezpieczeń dowodów osobistych i dokumentów pobytowych obywateli Unii. Przyczyną unieważnienia był błąd proceduralny związany z niewłaściwą podstawą prawną. Jednak TSUE dał czas do 1 stycznia 2027 r. na zmianę przepisów, pozostawiając stare regulacje w mocy do tego czasu.
Kluczowe wnioski z wyroku
Wyrok TSUE podkreśla, że dane biometryczne, takie jak wizerunek twarzy i odciski palców, są szczególnie wrażliwe i ich przetwarzanie musi być ściśle kontrolowane. Zgodnie z wyrokiem, dane te nie powinny być umieszczane w krajowych bazach danych. Po wydaniu dowodu osobistego, dane biometryczne powinny być usuwane z systemu centralnego i przechowywane jedynie w samym dowodzie.
Sytuacja w Polsce
W Polsce, zgodnie z art. 55 ustawy o dowodach osobistych, centralny Rejestr Dowodów Osobistych gromadzi dane biometryczne, w tym wizerunek twarzy i odciski palców. Prezes UODO, podczas prac legislacyjnych, wielokrotnie wyrażał obawy dotyczące ryzyka naruszenia praw i wolności osób wynikającego z przetwarzania tych danych w jednej scentralizowanej bazie. Uwagi te zostały jednak zignorowane przez Ministerstwo Cyfryzacji.
Konsekwencje wyroku TSUE
Prezes UODO zaznacza, że obecne przepisy nie spełniają wymogów zasady proporcjonalności w zakresie ingerencji w prawo do prywatności oraz ochrony danych osobowych. Przetrzymywanie odcisków palców i wizerunku twarzy w centralnej bazie danych nie jest niezbędne do realizacji celów takich jak walka z fałszowaniem dowodów osobistych i oszustwami tożsamościowymi.
Wnioski
W związku z wyrokiem TSUE, polskie prawo dotyczące przetwarzania danych biometrycznych w rejestrze dowodów osobistych musi zostać dostosowane. Przetwarzanie tych danych powinno być ograniczone wyłącznie do dowodów osobistych, a po ich wydaniu dane biometryczne powinny być usuwane z centralnych baz danych. Prezes UODO podkreśla konieczność przeprowadzenia oceny skutków przetwarzania danych biometrycznych w kontekście ochrony prywatności i praw obywateli.
