– Narzędzie będzie ważnym wsparciem dla pracowników UOKiK[1] w wyszukiwaniu niedozwolonych klauzul i automatycznej analizie bardzo dużej ilości danych. Pozwoli to na szybkie i skuteczne eliminowanie naruszeń, a także szeroki bieżący monitoring umów przedstawianych konsumentom. To pierwszy projekt, w którym nasz Urząd będzie wdrażał oprogramowanie wykorzystujące sztuczną inteligencję – mówi Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.
Zadaniem projektowanego narzędzia ma być wyszukiwanie postanowień abuzywnych – zarówno w umowach dostarczanych przez konsumentów, jak i wyszukiwanych samodzielnie przez web crawlera na stronach internetowych przedsiębiorców i sklepów internetowych. Zgodnie z założeniami, stworzone narzędzie powinno przeszukać umowę lub regulamin, wyróżnić niedozwolone klauzule oraz wskazać dlaczego mogą one mieć charakter niedozwolony. Następnie pracownik UOKiK dokona weryfikacji wyniku pracy algorytmu i oceni, czy zasadne jest podjęcie interwencji, mając na względzie również treść samego zawiadomienia złożonego przez konsumenta. Możliwość automatycznego przeszukiwania stron internetowych otworzy nowe możliwości w Urzędzie w zakresie aktywnego i punktowego eliminowania nieprawidłowości na dużą skalę, co znacząco przełoży się na poprawę ochrony konsumentów. System będzie posiadał funkcję automatycznego uczenia się, nadzorowanego przez pracowników UOKiK.
Konkurs został sfinansowany w ramach unijnego Programu ochrony konsumentów (2014–2020). Budżet wdrożenia systemu AI wynosi 1,45 mln zł. Urząd ogłosił konkurs we współpracy z GovTech Polska, który koordynuje kluczowe projekty cyfryzacji w Polsce. Konkurs ma charakter dwuetapowy i nieograniczony, a uczestnicy będą prezentować swoje umiejętności przygotowując Proof of Concept. Prace konkursowe w I etapie można składać do 19 października 2021 r. do godziny 16.00. Dla autorów najlepszych prac w I etapie konkursu przewidziano nagrody pieniężne, a zwycięzca II etapu otrzyma zaproszenie do negocjacji w sprawie udzielenia zamówienia w trybie z wolnej ręki. Zaprojektowanie oraz wdrożenie nowego narzędzia w Urzędzie planowane jest do końca 2022 r. Szczegóły konkursu dostępne są na stronie GovTech Polska.
Czym są klauzule niedozwolone?
Klauzule niedozwolone są to klauzule nieuzgodnione indywidualnie z konsumentem, które określają jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. W świetle prawa są one niewiążące. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy klauzule te dotyczą głównych świadczeń stron, np. ceny lub wynagrodzenia, o ile zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Klauzule niedozwolone zwane są inaczej abuzywnymi i najczęściej występują pod taką nazwą. Od kwietnia 2016 r., na skutek nowelizacji prawa, to Prezes UOKiK orzeka w decyzji o niedozwolonym charakterze danego postanowienia. Wcześniej decydował o tym sąd, a zakwestionowane klauzule umieszczane były w rejestrze.
