Do czego może służyć telefon? Do utrzymywania kontaktów – przecież to oczywiste! Ale czy oczywistym połączeniem może być telefon i kardiograf? A czy łatwo jest połączyć telefon z lodówką? W dzisiejszych czasach nie budzi to już takiego zdziwienia jak 10 czy 15 lat temu. Dlaczego? Bo takie, łączące oba urządzenia (czy dziedziny), rozwiązania już istnieją. Czy jednak nie powinniśmy zastanowić się, co jeszcze człowiek może w tym przypływie kreatywności wymyślić?
Z czym do kreatywności?
Synektyka, SCAMPER, kapelusze myślowe czy popularna metoda „6-ciu uczciwych sprzedawców” pozwala w dowolnym projekcie, w dowolnym obszarze naszego codziennego życia wzbić się na wyżyny kreatywnego myślenia.
– Myślenie poza schematami może się opłacać. – twierdzi Jędrzej Szynkowski, psycholog i doradca zawodowy oraz moderator Design Thinking[1]. – Weźmy na przykład Netflixa, który zaczynał w 1997 roku jako wysyłkowa wypożyczalnia DVD, wprowadzając abonament w miejsce opłat za pojedyncze filmy. Czołowi gracze na rynku pukali się w czoło, a największa sieć wypożyczalni – Blockbuster – uznała 50 mln dolarów za zbyt wygórowaną cenę za wykup początkującej firmy. Blockbuster upadł w 2013, a Netflix stał się liderem światowego rynku. – dodaje Szynkowski.
Niestandardowe myślenie
To niestandardowe myślenie dało w tym i wielu innych przypadkach spektakularne efekty. Pomysłodawcy kwestionują „status quo”. Zadają sobie pytanie: „co by było, gdyby…” I właśnie z odpowiedzi na te pytania, rodzą się nowe produkty. Nowe, jeszcze doskonalsze procesy i jeszcze ciekawsze pomysły.
– Niestandardowe myślenie, myślenie poza schematami, znane również jako „out of the box thinking”, ma prowadzić do innowacyjnych, nieoczywistych i nieoczekiwanych rozwiązań, pomysłów oraz wynalazków. Umiejętność takiego myślenia jest w zgodzie z listą dziesięciu kompetencji przyszłości, określoną w raporcie Światowego Forum Ekonomicznego pt. „Future of Jobs Report”. Znajdziemy tam takie kompetencje jak rozwiązywanie skomplikowanych problemów, myślenie kreatywne, czy elastyczność, które idealnie wkomponowują się w ideę myślenia „out of the box”. – wyjaśnia w rozmowie z CCNEWS Mateusz Kałamarz, trener kreatywności i moderator Design Thinking.
Gdy wiele firm coraz chętniej wykorzystuje digitalizację swoich procesów i działań, znaczenie kreatywności w działach IT wzrasta.
– Czy praca w IT wymaga kreatywności? Oczywiście! Myślenie kreatywne to myślenie prowadzące do uzyskania oryginalnych i wartościowych rozwiązań. Można powiedzieć, że każda nowa linia kodu dąży do tego celu. W rzeczywistości ta dyscyplina jako całość wymaga ogromnej ilości kreatywnej energii, nowych sposobów podejścia do analizy danych oraz nowatorskich sposobów patrzenia na to, czego potrzebujemy. Kreatywność w IT jest główną siłą napędzającą innowacje. Pomaga również wymyślać sposoby na lepsze wykorzystanie już istniejących systemów. Połączenie nowego ze starym stwarza nieskończone możliwości dalszego rozwoju. Oznacza to, iż twórcy, analitycy i inżynierowie mają wiele okazji, by wykorzystać swoją kreatywność do łączenia tzw. kropek. – mówi Aleksander Wierciński, CEO firmy Cludo.
Przykład niestandardowego myślenia firmy Cludo w kontekście reklamy produktowej.
Czy bycie kreatywnym jest łatwe?
Panuje jednak przekonanie, że bycie twórczym jest łatwe i przyjemne. Często wykorzystuje się jako narzędzie pobudzające kreatywność burzę mózgów, choć – jak potwierdzają badania empiryczne – jest ona mało efektywna.
– SCAMPER, synektyka, kapelusze myślowe – to tylko kilka przykładów spośród wielu narzędzi, które przydadzą się w pracy i przy codziennych, życiowych wyzwaniach – tłumaczy Jędrzej Szynkowski.
Psychologia twórczości od dawna więc proponuje całkiem pokaźny zbiór narzędzi i technik, które ułatwiają generowanie wartościowych pomysłów. Pobudzają kreatywność…
– Jak przestawić się na takie myślenie? Odpowiedzią może być trening kreatywności, który omawia mechanizmy i techniki stojące za kreatywnością lub Design Thinking – metodyka rozwiązywania problemów metodami zaczerpniętymi z branży kreatywnej. – opowiada Mateusz Kałamarz.
Design Thinking w służbie kreatywności
Design Thinking stawia użytkownika produktu czy usługi w centrum uwagi. W praktyce Design Thinking istnieją różne etapy projektowe oraz ich nazewnictwo. Ostatecznie jednak sprowadzają się do analogicznej ścieżki działań jak zarządzanie projektami. Proces Design Thinking podzielony więc został na 5 etapów, według których należy przechodzić przez tok twórczego projektowania: empatia, definicja problemu, pomysł, prototyp i testy.
– W Cludo każdy projekt jest inny. Inne są potrzeby naszych klientów. Do każdego z nich musimy podchodzić indywidualnie. Nie mamy ustandaryzowanych odpowiedzi na pojawiające się pytania. Można śmiało powiedzieć, że bez kreatywności w naszym dziale IT nie moglibyśmy pomagać naszym partnerom. Nie moglibyśmy rozwijać firmy. – wyjaśnia Paweł Pierścionek, CTO w Cludo.
Technika “6-ciu uczciwych sprzedawców”
Interesującą technikę proponuje Tomasz Bąkowski, właściciel Brainworx Innovation Consulting.
– Ciekawą metodą, pozwalającą na przekuwanie potencjału kreatywnego drzemiącego w pracownikach firm, jest metoda “6-ciu uczciwych sprzedawców”.
Technika ta opiera się na sześciu pytaniach: „kto?”, „co?”, „gdzie?”, „kiedy?”, „po co?” oraz „jak?” stawianych przy jednozdaniowym opisie problemu. Choć technika wydaje się początkowo trudna, to bez kłopotu możemy ją wdrożyć w każdej organizacji.
Skąd więc przekonanie, że bycie kreatywnym jest takie łatwe?
– Taki obraz podsuwają nam nie zawsze rzetelne poradniki obiecujące „wyćwiczenie kreatywności w 30 dni” albo „generowanie pomysłów jak da Vinci”. Kreatywność wymaga wysiłku, cierpliwości i przestrzeni na popełnianie błędów. – wyjaśnia Jędrzej Szynkowski.
– Oczywiście kreatywność bywa ryzykowna, ale pozwala nam pójść o krok dalej. – mówi Tomasz Bąkowski. – Tak udało się nam zdobyć Księżyc, tak zaglądamy w najgłębsze zakamarki wszechświata. Innowacje, to praktyczne wykorzystanie kreatywności człowieka.
Nie powinno więc nikogo zaskakiwać, że tylko firmy, które tak podchodzą do swoich produktów czy usług, są w stanie zdobywać nowych klientów. I ciągle się rozwijać. Kreatywność pozwala więc nam wszystkim korzystać z coraz doskonalszych systemów wspierających naszą pracę związaną z obsługą klienta. Ważne są oczywiście wymagania naszych klientów, ale bez kreatywnego podejścia do systemów i procesów obsługi klienta będziemy daleko w tyle za rozwiązaniami dostępnymi za „wielką wodą”. Choć, gdy bliżej im się przyjrzymy, możemy odnieść wrażenie, że więcej w nich rozwiązań skopiowanych z różnych firm – klientów końcowych używających rozwiązań do zarządzania relacjami z klientami – niż kreatywnych pomysłów programistów i projektantów, skupionych w zespołach projektowych.
Ale bez względu na kierunek rozwoju branży IT, kreatywność będzie można znaleźć w każdym jej aspekcie. Lecz prawdziwą sztuką będzie świadomość, gdzie kreatywności szukać i jak ją wykorzystać.
